Σπήλαιο Βερνόφετο.Ζωγραφική στα 1400 πχ

σχήμα 1
Tον Αύγουστο του 1968 ο Paul Faure, 1   ανακάλυψε και μελέτησε στο σπήλαιο Βερνόφετο 2  στην δυτική πλευρά του βουνού Καππάρου-κεφάλα 3     κοντά στο χωριό Περβολάκια, μια σπάνια σπηλαιογραφία.
Είναι μιά από τις λίγες ζωγραφικές σπηλιές που υπάρχουν μέχρι σήμερα στην Κρήτη και χρονολογείται από το 1400 πχ. Η ζωγραφική είναι με πένα και μαύρο μελάνι σουπιάς εμποτισμένο σε ασβεστίτη .Παρουσιάζει μια σκηνή που συνδέεται με το κυνήγι και το ψάρεμα .Στο κέντρο υπάρχει μια γυναικεία μορφή που πιστεύεται πως είναι θεά σύμφωνα το σύνολο της σχετικής βιβλιογραφίας.
 Αναλυτικά τώρα σύμφωνα με την σύνθεση στο σχήμα 2 που έχει κάνει ο Paul Faure, στό αρχικό σχέδιο οπως φαίνεται στο σχήμα 1
σχ.2
Στο   πάνω μέρος  διακρίνουμε α) δυό αγριοκάτσικα όπου το ένα είναι πιασμένο σε δίχτυ β) ένα αίγαγρο γ) ένα αγριογούρουνο δ) ένα ελαφοειδές που μοιάζει με δορκάδα ε) 2 λαγοί. Στο  Κέντρο  υπάρχει μια  θεά ΜΕ ΤΑ Χέρια υψωμένα που μάλλον κάθεται και δίπλα της υπάρχει καθιστός ο σκύλος της .Η θεά μάλλον έχει πιάσει με δίχτυ η κτυπήσει με το δόρυ της τα παραπάνω ζώα γιατί κάποια φαίνονται τραυματισμένα.Στο  Κάτω Μέρος   έχομε 3 όρθιους ψαράδες μέσα σε 3 βάρκες .Ο πρώτος σηκώνει στην άκρη του αρμιδιού του ένα σελάχι και το ακολουθούν διάφορα ψάρια, ο δεύτερος χρησιμοποιεί ένα καμάκι με σκοινιά και ένα κιούρτο και ο τρίτος ρίχνει ένα είδος κωνικού διχτυού. 

Οι παραπάνω σκηνές δίνουν μια εικόνα για τους τρόπους κυνηγιού και ψαρέματος στα 1400 πχ καθώς και το τι ζώα υπήρχαν την περίοδο αυτή .Σύμφωνα με την σχετική βιβλιογραφία οι σκηνές παρουσιάζουν θρησκευτικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τον Paul Faure, το σπήλαιο δεν είναι ένα ιερό σπήλαιο όπως αρκετά άλλα στην Κρήτη. Κατά άλλους ερευνητές οι φιγούρες που μπορούν να αποκρυπτογραφηθούν στην σπηλιά απευθύνονται στους θεούς του κυνηγιού και η σπηλιά χρησιμοποιείτο για τελετές ιερατικής μαγείας.
Τέλος θα θέλαμε να κλείσουμε την σύντομη μας αναφορά σχετικά με τη ζωγραφιά στο σπήλαιο Βερνόφετο με την οποία εισάγονται οι πρωτοετείς φοιτητές πολλών ξένων πανεπιστημίων στον Κρητικό πολιτισμό με το εξής σχόλιο: η άγνοια και η αδιαφορία ίσως είναι ο καλλίτερος σύμμαχος για την διατήρηση των μη γνωστών μνημείων του πολιτισμού μας.


1.Γάλλος ερευνητής, καθηγητής του πανεπιστημίου Clermont Ferrand
2.για τους ντόπιους Βορνόφετο (βορνή ρίζα)
3.στην κορυφή της κάππαρης σύμφωνα με τον Paul Faure, 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  1. Paul Faure, Η καθημερινή ζωή στην Κρήτη στην μινωική εποχή εκδ.Παπαδήμα
 2.Paul Faure, Sur trois sortes de Sanctuaires Cretois 1969
 3
. Rutkowski B.The Cult Places of the Aegean 1986


Τα Περβολάκια στο πέρασμα των χρόνων

Oι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για τα Περβολάκια και την Παναγία των Περβολακίων

Η Ετιά το 1583 (απογραφή Castrofylaka) συμπεριλαμβάνεται στους οικισμούς της Σητείας και έχει 564 κατοίκους.
Το 1637 η Παναγία  καταγράφεται στην απογραφή των ορθοδόξων εκκλησιών στο μετόχι της Ετιάς Περβολάκια και ταυτίζεται με τον σημερινό ανακαινισμένο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στα Κάτω Περβολάκια. Βλέπε εδώ
Στην απογραφή του 1670/71 τα Περβολάκια καταγράφονται ως μετόχι της Ετιάς.Τα υπόλοιπα μετόχια που απογράφονται είναι: Μπουρμαλού? Bόρι, (1)

  Οι αναφορές του Αγγελάκη για το χωριό μας
Η 1η αναφορά αφορά τον γενίτσαρο από την Ετιά Αλήκο ο οποίος <<.. Μιαν ημέραν είχεν αγγαρεύσει πολλάς νεανίδας χριστιανάς προς θερισμόν των εν τω χωρίω Περβολάκια αγρών του κατά την μεσημβρίαν μετέβη και ο ίδιος εις το μέρος του θερισμού, κομίζων τα αναγκαία δια τους εργάτας τρόφιμα .Προσκαλέσας μίαν των ωραιοτέρων νεανίδων συνέλαβεν αυτήν και απειλών δια μαχαίρας την εβίασε παρ όλην την απεγνωσμένην αντίστασιν της .Η νεανίς έκτοτε δεν έφαγε τίποτε και απέθανεν εξ ασιτίας ... >> (2)
 Η 2η αναφορά αφορά ένα παρόμοιο γεγονός που σχετίζεται με τον διαβόητο Μεμέτακα που αποκαλείτο Σεραγιανός (Ο άνθρωπος του σεραγιού που βρίσκόταν στη Ετιά (3) Το γεγονός κατά τον Ε.Αγγελάκη:
<<... Εις το χωρίον Περβολάκια υπήρχε μια κόρη ορφανή πατρός .Ητο το ίνδαλμα της πτωχής χήρας, μητρός της ..Την κόρην τούτην απεφάσισεν ο γενίτσαρος Μεμέτακας να διαφθείρη .Μιαν ημέρα μετέβη εις την οικίαν της χήρας, όπου ευρών την κόρην μόνην, απουσιαζούσης της μητρός, συνέλαβεν αυτήν και την ατίμασεν .Η κόρη ερρίφθη εις το φρέαρ και επνίγη. (Η οικογένεια εις ην ανήκεν η κόρη έφερε το παρώνυμον «Κονίδη») .Η μήτηρ της ατιμασθείσης κόρης, εσπευσε να καταγγείλη την πράξιν εις τον Αφεντακάκη και μετά τούτου εις τον πασάν του Ηρακλείου, αλλά ουδαμού ακούσθη .Κατόπιν μετέβη εις Κωνσταντινούπολιν να καταγγείλει την πράξιν απ ευθείας εις τον Σουλτάνο .Κατορθώσας ως λέγεται να εισέλθη εις τα ανάκτορα και να ιδή την πρώτην ευνοούμενην σύζυγον του σουλτάνου ήτις ακούσασα υπεσχέθη εις αυτήν τινά εκδίκησιν .Κομίζουσα σουλτανικό φιρμάνιον δι ο διετάσετο η θανάτωσις του τυρράνου ... >> (4) Καταλήγει ο Ε.Αγγελάκης με τον στραγγαλισμό του Μεμέτακα από τον πασά του Ηρακλείου, κατά μια άλλη παραλλαγή ο Σουλτάνος ​​έστειλε στο χωριό τον περίφημο Πνιγάρη και έπνιξε τον Μεμέτακα (5) Σχετικά με τις παραπάνω αναφορές του Ε.Αγγελάκη θα θέλαμε να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη της παραπάνω οικογένειας από τα Περβολάκια αλλά πιστεύουμε ότι η ιστορική έρευνα με βάση τα ιστορικά τεκμήρια είναι αναγκαία για οποιαδήποτε περαιτέρω αναφορά.

 Tέλος θα αναφερθούμε στην προφορική παράδοση των κατοίκων του χωριού η οποία έχει μεταφερθεί και στην 25 τομη εγκυκλοπαίδεια του ειδικού αφιερώματος για την Κρήτη σύμφωνα με την οποία: Oι κάτοικοι του έμεναν αρχικά στην περιοχή της μονής Τοπλού που έφερε την ονομασία Περβολάκια και μετακινήθηκαν στα σημερινά Περβολάκια . Για το θέμα έχουν καταγραφεί δυό απόψεις .Η πρώτη κάνει λόγο για μετακίνηση των κατοίκων του χωριού λόγω των τουρκικών πειρατικών επιδρομών στα παράλια όπου βρίσκονταν τα Περβολάκια, και η δεύτερη που διέσωσε η παράδοση και αναφέρεται σε αναγκαστική μετακίνηση των κατοίκων προς τα ενδότερα, συγκεκριμένα << ... όταν Τούρκος διοικητής της περιοχής φιλοξενήθηκε από τους μοναχούς της μονής Τοπλού για να τους ευχαριστήσει διέταξε να δωρηθούν κτήματα της περιοχής στη μονή .Οι εκτάσεις αυτές απαλλοτριώθηκαν και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές .Ενα μέρος αυτών των κατοίκων ήρθαν στα σημερινά Περβολάκια .. >>(6) .Εικάζεται ότι 3 οικογένειες ήρθαν στην περιοχή των σημερινών Περβολακίων. Μιά από αυτές εγκαταστάθηκε στα σημερινά Άνω Περβολάκια, η δεύτερη στα Κάτω Περβολάκια και η τρίτη στον Πέζουλα. . Εκτός από αυτή την άποψη υπάρχει και μια άλλη λίγο διαφορετική .Συγκεκριμένα. Η αρχική εγκατάσταση των διωγμένων κατοίκων από την περιοχή της μονής Τοπλού ήταν η περιοχή που βρίσκετε η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Στην συνέχεια εγκαταστάθηκαν στα σημερινά Κάτω Περβολάκια ενώ στον Πέζουλα υπήρχαν κάτοικοι πρίν ακόμη έρθουν οι διωγμένοι από την περιοχή της Μονής Τοπλού οι οποίοι ήρθαν σε σύγκρουση με τους καινούργιους κατοίκους Σχετικά με τις παραπάνω απόψεις μπορούμε να αναφέρουμε οτι: 1ο στην παραπάνω άποψη περί μετακίνησης των κατοίκων δεν υπάρχει κάποια χρονική περίοδος που έγινε αυτό 2ο Από την ιστορία της μονής Τοπλού δεν υπάρχει αναφορά για τα παραπάνω .3ο Ιστορικές αναφορές αποδεικνύουν την ύπαρξη των Περβολακίων το 1670-1671 ως μετόχι της Ετιάς,ενώ η Παναγία στα Περβολάκια αναφέρεται στην απογραφή των ορθόδοξων εκκλησιών το 1637. 



         Παραπομπές:
(1) << Η επαρχία της Σητείας στα πρώτα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας .Προκαταρκτικές παρατηρήσεις με βάση τις οθωμανικές φορολογικές απογραφές >> Η..Κολοβός.σελ.461 Παρατήρηση:. Σε βενετικό έγγραφο αναφέρεται ότι το 1460 και το 1471 Τούρκοι πειρατές κατέτρεψαν 17 χωριά στην ανατολική επαρχία της Κρήτης μεταξύ των οποίων και τα Περβολάκια << Μονή Τοπλού .Ενα οδοιπορικό γνωριμίας στην ανατολική γωνιά της Κρήτης >> Ψιλάκης 1985-1988

 (2) << Σητειακά ήτοι συμβολή εις την ιστορίαν της Σητείας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ ημάς >> Ε.Αγγελάκη εκ Ερμής 1935 β τόμος σελ 33

 (3) Κατά τον Αγγελάκη ήταν << .. Απόγονος μεγάλου τιμαριούχου εκ των πρώτων κατακτητών Τούρκων εις ον φαίνεται παρεχωρήθησαν ως τιμάρια τα χωριά Ετιά, Λιθίνες και Περβολάκια .Ο Μεμέτακας ήταν υποδιοικητής τμήματος της Σητείας και ως λέγεται περιελάμβανε τα χωριά Χανδράς, Αρμένοι, Ετιά, Περβολάκια, Λιθίνες και Βοίλα ...>> Σητειακά ήτοι συμβολή εις την ιστορίαν της Σητείας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ ημάς Ε.Αγγελάκη εκ Ερμής 1935 β τόμος σελ 34

 (4)) <<Σητειακά ήτοι συμβολή εις την ιστορίαν της Σητείας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ ημάς >> Ε.Αγγελάκη εκ Ερμής 1935 β τόμος σελ 35

 (5) 25τομη εγκυκλοπαίδεια << Κρήτη το αφιέρωμα>> τόμος 12 Ν.Λασιθίου σελ.150 εκ. Αρσινόη

 (6) Ειδικό αφιέρωμα στα χωριά της Κρήτης στην 25τομη εγκυκλοπαίδεια << Κρήτη το αφιέρωμα >> τόμος 12 Ν.Λασιθίου σελ.150 εκ. Αρσινόη.